logo
logo
  • مالپه‌ر
  • ساخله‌میا خوراكى و پاقژی
    • مالا خو دا

      • پژاندنا خوراکی
      • ساركرن و قەرساندن
      • پاقژكرن و تافیلكرن
      • پیسبوونا لێک گۆهارتن

      كرین و خوارن

      • هەستیاری و بێهنتەنگی
      • مێژوویێن ب سه‌رڤه‌چوونێ
      • تاوانێن خوراکی
      • هه‌لسه‌نگاندنا رێژەیا پاقژییا خوراکی

      ژه‌هربوونا خوراكی

      • کەمپیلوبەکتر – Campylobacter
      • لیستیریا – Listeria
      • سالمونیلا – Salmonella
      • هەپیتایتێس – Hepatitis E virus
      • ئی کۆلای – E. coli

      شیره‌تێن خوراكێ ساخله‌م

      • کانابیدیول – Cannabidiol
      • نوروفيروس – Norovirus
      • ڤەخوارنا شیرێ خاڤ
      • ئەکریلامید – Acrylamide
      • تیشكێن زیانده‌ر د خوراکی دا
      • زێده‌كیێن خوراکی
      • زرنیخ ناڤ برنجی
      • بێرگه‌ر

  • ده‌رباره‌ى مه‌
  • په‌یوه‌ندى
  • بابه‌تێن ساخله‌مێ
  • مالپه‌ر
  • ساخله‌میا خوراكى و پاقژی
    • مالا خو دا

      • پژاندنا خوراکی
      • ساركرن و قەرساندن
      • پاقژكرن و تافیلكرن
      • پیسبوونا لێک گۆهارتن

      كرین و خوارن

      • هەستیاری و بێهنتەنگی
      • مێژوویێن ب سه‌رڤه‌چوونێ
      • تاوانێن خوراکی
      • هه‌لسه‌نگاندنا رێژەیا پاقژییا خوراکی

      ژه‌هربوونا خوراكی

      • کەمپیلوبەکتر – Campylobacter
      • لیستیریا – Listeria
      • سالمونیلا – Salmonella
      • هەپیتایتێس – Hepatitis E virus
      • ئی کۆلای – E. coli

      شیره‌تێن خوراكێ ساخله‌م

      • کانابیدیول – Cannabidiol
      • نوروفيروس – Norovirus
      • ڤەخوارنا شیرێ خاڤ
      • ئەکریلامید – Acrylamide
      • تیشكێن زیانده‌ر د خوراکی دا
      • زێده‌كیێن خوراکی
      • زرنیخ ناڤ برنجی
      • بێرگه‌ر

  • ده‌رباره‌ى مه‌
  • په‌یوه‌ندى
  • بابه‌تێن ساخله‌مێ
logologo
  • مالپه‌ر
  • ساخله‌میا خوراكى و پاقژی
    • مالا خو دا

      • پژاندنا خوراکی
      • ساركرن و قەرساندن
      • پاقژكرن و تافیلكرن
      • پیسبوونا لێک گۆهارتن

      كرین و خوارن

      • هەستیاری و بێهنتەنگی
      • مێژوویێن ب سه‌رڤه‌چوونێ
      • تاوانێن خوراکی
      • هه‌لسه‌نگاندنا رێژەیا پاقژییا خوراکی

      ژه‌هربوونا خوراكی

      • کەمپیلوبەکتر – Campylobacter
      • لیستیریا – Listeria
      • سالمونیلا – Salmonella
      • هەپیتایتێس – Hepatitis E virus
      • ئی کۆلای – E. coli

      شیره‌تێن خوراكێ ساخله‌م

      • کانابیدیول – Cannabidiol
      • نوروفيروس – Norovirus
      • ڤەخوارنا شیرێ خاڤ
      • ئەکریلامید – Acrylamide
      • تیشكێن زیانده‌ر د خوراکی دا
      • زێده‌كیێن خوراکی
      • زرنیخ ناڤ برنجی
      • بێرگه‌ر

  • ده‌رباره‌ى مه‌
  • په‌یوه‌ندى
  • بابه‌تێن ساخله‌مێ
  • مالپه‌ر
  • ساخله‌میا خوراكى و پاقژی
    • مالا خو دا

      • پژاندنا خوراکی
      • ساركرن و قەرساندن
      • پاقژكرن و تافیلكرن
      • پیسبوونا لێک گۆهارتن

      كرین و خوارن

      • هەستیاری و بێهنتەنگی
      • مێژوویێن ب سه‌رڤه‌چوونێ
      • تاوانێن خوراکی
      • هه‌لسه‌نگاندنا رێژەیا پاقژییا خوراکی

      ژه‌هربوونا خوراكی

      • کەمپیلوبەکتر – Campylobacter
      • لیستیریا – Listeria
      • سالمونیلا – Salmonella
      • هەپیتایتێس – Hepatitis E virus
      • ئی کۆلای – E. coli

      شیره‌تێن خوراكێ ساخله‌م

      • کانابیدیول – Cannabidiol
      • نوروفيروس – Norovirus
      • ڤەخوارنا شیرێ خاڤ
      • ئەکریلامید – Acrylamide
      • تیشكێن زیانده‌ر د خوراکی دا
      • زێده‌كیێن خوراکی
      • زرنیخ ناڤ برنجی
      • بێرگه‌ر

  • ده‌رباره‌ى مه‌
  • په‌یوه‌ندى
  • بابه‌تێن ساخله‌مێ

تێبنیێن خواركێ ساخله‌م كو زانستى هاتینه‌ سه‌لماندن

Foods & Life
24/06/2020
0
11

لده‌مێ به‌راوردكرنا خوراكى و ساخله‌مێ زور یا ئاساییه‌ كو شاشى په‌یداببیت.

كو كه‌سانیێن شاره‌زا و په‌له‌وان دڤى وارى دا ب شاشی ل سه‌ر هنده‌ك بوچوونا هه‌بیت.

سه‌ره‌رای هه‌مى بوچوونیێن لێگ جێواز، هنده‌ك شیره‌ت و ئاموژگارى هه‌نه‌ ب ڤه‌گولینێن زانستى هاتینه‌ سه‌لماندن.

و دڤى بابه‌تى دا ١٠ ژ ئه‌وان شیره‌ت و ئاموژگاریا دهێنه‌ باسكرن.

خارنا جه‌ره‌زا

دیاره‌ كو رێژه‌كا بلند ژ چه‌ورێ دناڤداهه‌نه‌، و گه‌له‌ك مفایێن ساخله‌مێ و خوراكى هه‌نه‌.

كو كانزای مه‌گنسیوم، ڤیتامین ئی، و فایبه‌ر، و زور جورێن مادده‌ێن مفادارێن خوراكى.

گه‌له‌ك ڤه‌كولین هه‌نه‌ كو جه‌ره‌ز هاریكاره‌كێ باشه‌ بو كێم كرنا گیشا سه‌نگێ له‌شێ مروڤى، و هاریكاری ب دژى نه‌خوشیا شه‌كرێ جورێ ٢، و نه‌خوشێن دلی.

زێده‌بارى كو له‌شێ مروڤى تنێ رێژا ١٠-١٥٪ كالوریا مفاییێ ژێدكه‌ت، وهاریكاریا پروسا خارنێ دكه‌ت دناڤ هناڤادا، ئه‌وا دبێژنێ میتابولزم.

ول هنده‌ك ڤه‌كولینا دیاركریه‌ كو باهیڤ هاریكاریا كێم كرنا گێشا سه‌نكێ ب رێژا ٦٢٪ كریه‌ به‌راوردى خوراكێن دی تر.

نه‌ڤه‌خوی كالوری شه‌كرێ

ڤه‌خارنیێن شرین دهێنه‌ هژمارتن ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كى یێ دروستكرنا چه‌ورى د له‌شی دا.

جونكى، ده‌مێ مێشكێ مروڤى كالورى دناڤ ئاڤێ دا دهێژمیریت وه‌ك خواركیێن هشك كارناكه‌ت.

ژبه‌روێ جه‌ندێ ڤه‌خارنا سودایێ، دێ دبیته‌ ڤه‌خارنا رێژه‌كا زێده‌.

ل سه‌ر هزرا مه‌ بیت، هنده‌ك ڤه‌خارنیێن فێقى وه‌ك سودیا زیاندارین، كو رێژه‌كا زێده‌ ژ شه‌كرێ دناڤدا هه‌نه‌. كو رێژا كێم یا ئه‌نتی ئوكسدنیت نه‌شێت زیانیێن شه‌كرێ كێم بكه‌ت و سنوردابكه‌ت.

خواركێن راسته‌قینه‌ بخو و خو ژ خوراكێن بێ مفا دویربكه‌

خارنا خوراكێن بله‌ز(فاست فودس) به‌رچاڤن كو زیاندارن بو ساخله‌میا مروڤى.

ئه‌ڤ جوره‌ خوراكه‌ ل سه‌ر میشكى كاردكه‌ن بو زێده‌كرنا تام و خوشیا وان، كو به‌رچاڤ مروڤى و مێشكێ مروڤى دخابینن، وهاریكاریا زێده‌ خارنا وان بكه‌ت.

هه‌رده‌م لاوازن ب فایبه‌رى، پروتینى، ومادده‌ێن خوراكى بمفا، به‌لێ رێژه‌یه‌كا ئێك جار زور ب مادده‌ێن زیاندار پێكهاتینه‌، وه‌ك شه‌كر، وئارێ دروستكراو.

ژ قه‌هوێ نه‌ترسه‌

قه‌هوه‌ گه‌له‌ك یا مفاداره‌. قه‌هوه‌ یا پره‌ ژ مادده‌ێن ئه‌نتى ئوكسدنت، و ڤه‌كولینا دیار كریه‌ گرێدانا قه‌هوێ دگه‌ل درێژاهیا ژێ مروڤى و كێم كرنا توشبوونا نه‌خوشێن شه‌كرێ جورێ ٢.

نه‌خوشیا ژبیركرن وه‌ك باركینسون و زهایمه‌رى و هنده‌ك نه‌خوشین دیتر.

خارنا چه‌ورێ ماسێ

ماسێ ژێده‌رێ سه‌ره‌كى یه‌ بو پروتینى و چه‌ورێ ساخله‌م.

ئه‌و ئه‌ڤه‌ زێده‌تر ل ماسیا سه‌له‌مونێ دیاردبیت، كو مادده‌ى ئومیكا-٣ وهنده‌ك مادده‌ێن ساخله‌م تێداهه‌نه‌.

ڤه‌گولینا دیاركریه‌ ئه‌و كه‌سێن ماسیا دخون رێژا توشبوونا وان بو هنده‌ك نه‌خوشیا كێمتره‌ وه‌ك نه‌خوشێن دلى، نه‌خوشێن مێشكى، و نه‌خوشێن ده‌رونى.

خه‌وه‌كا باش

گرنكیا خه‌وێ ناهیته‌ هه‌لسه‌نگاندن جونكه‌ مفایێن خه‌وه‌كا باش و كونجایى یا بێ ریكابه‌ره‌.

كێم خه‌وى دبیته‌ ئه‌گه‌رێ توشبوونا ب نه‌خوشیا وه‌ك تێكچوونا هرمونا و كێمبوونا چالاكێن له‌شى، و ده‌رونى.

زێده‌بارى، كێمیا خه‌وێ دبیته‌ ئه‌گه‌رێ زێده‌بوونا گێشا له‌شێ مروڤى و قه‌له‌وێ. ڤه‌گولینه‌كێ دیاركریه‌ گرێدانا كێم خه‌وى و زێده‌بوونا قه‌له‌وێ ٨٩٪ ل زاروكا، و ٥٥٪ ل مروڤێ فه‌هما.

زێده‌ ڤه‌خارنا ئاڤێ

ڤه‌خارنا رێژه‌یه‌كا دروست یا ئاڤێ روژانه‌، زور یا بمفایه‌.

كو به‌رچاڤه‌ زێده‌ سوتنا كه‌لوریا دكه‌ت.

ل دوو ڤه‌گولینا دیاركریه‌ كو رێژا میتابولزمێ ٢٤-٣٠٪ ل ١-١‪.‬٥ ده‌مژمێرادا زێده‌تر لێ دكه‌ت. كو دبیته‌ ئه‌گه‌رێ سوتنا و مه‌زاختنا زێده‌تر ژ ٩٦ كه‌لورێ بو روژێ دا ئه‌گه‌ر ٢ لترێن ئاڤێ ڤه‌خوى.

باشترین ده‌م بو ڤه‌خارنا ئاڤێ به‌رى خارنێ یه‌. ڤه‌كولینا زانستى دیاركریه‌ به‌رى خارنێ ٥٠٠ ملم ئاڤێ ب ده‌مێ ٣٠ خوله‌كا، رێژا ٤٤٪ بوكێم كرنا قه‌له‌ویا مروڤێ هاریكاردبیت.

زێده‌كه‌لاندن و بژاتن گوشتى

گوشتى پارجه‌كا زور گرنكه‌ د به‌رنامێ خوراكى دا. كو رێژه‌یه‌كا به‌رز یا پروتینى یێ تێدا.

به‌لێ ئاریشه‌ دیار دبن ده‌مێ گوشت زێده‌تر دهێته‌ پژارتن یان گه‌لاندن. كو دبیته‌ ئه‌گه‌رێ دروست بوونا مادده‌ێن زیاندار و زێده‌بوونا رێژا توشبوونا نه‌خوشیا په‌نچه‌شێرێ.

خه‌ول تاریێدا

ده‌مێ مروڤى توشی روناهیه‌كا زێده‌دبیت ل شه‌ڤى، دبیته‌ ئه‌گه‌رێ تێگچوونا هرمونێ خه‌وى (میلاتونین).

باشترین رێگ ئه‌وه‌ بكارئینانا شیشێ تارى بو په‌نچه‌ركا ل ژورێن نڤستنێ، بو به‌رگێرى كرن ژ روناهیێن شین بو ناڤ چاڤان دا ده‌مێ شه‌ڤێ.

كو دبیته‌ هاریكار به‌ زێده‌كرنا به‌رهه‌مئینانا هرمونێ میلاتونین كو وه‌ك تارێ دهێت و دبیته‌ ئه‌گه‌رێ خه‌وه‌كا باشتر.

وه‌رگرتنا ڤیتامین دی٣، ئه‌گه‌ر ل به‌رتیشكا روژێ نه‌بی

تیشكا روژێ باشترێن ژێده‌ره‌ بو ڤیتامین دی٣.

زوربه‌ریا مروڤا كێم ل به‌رتیشكا روژێ دمینن. به‌لێ رێژا ٤١‪.‬٦٪ ل وه‌لاتێ ئه‌مریكا توشبوێن كێم بوونا ڤیتامین دی٣ نه‌.

به‌لێ، زێده‌كێن خوراكى هه‌نه‌ بو ڤیتامین دی٣ باشترێن پێك گوهوره‌.

كو ڤیتامین دی٣ مفایێن هه‌ین ل سه‌ر باشكرنا ساخله‌میا هه‌ستیكا، وهێزكرنا هه‌ستیكا، كێم كرنا نه‌خوشێن ده‌رونى، و هه‌وه‌سا كێمكرنا توشبوونا ب په‌نچه‌شێرێ.

تێبینى، هه‌مى ئه‌و بابه‌تێن ل سه‌رى هاتینه‌ باسكرن، به‌لگه‌ وڤه‌گولینێن وان به‌رده‌ست هه‌نه‌، بو بده‌ست ڤه‌ئینانا وان ل سه‌ر تورێ ئینترنێتى هه‌نه‌، یان په‌یوه‌ندی ب مه‌ بكه‌.

 . كريس كوننارس . 

(نڤێسان وبه‌رهه‌ڤكرن)

كریس كوننارس، شاره‌زاێ و شیره‌تكارێ خواركى یه‌، خودانێ باوه‌رناما به‌كلوریس ل كولیژا پزیشكى. دامزنه‌رێ مالپه‌رێ به‌رناسێ جیهانى (شیره‌تیێن خوراكى یه‌). ئێكه‌مێن كارێن سه‌ره‌كى ئه‌نجام دان ودیڤچوونا ڤه‌گولینێن ل سه‌ر خوارى دكه‌ت.

خوراك, خوراكێن ساخله‌م, ساخله‌مى
ڤه‌خارنا سهكا سێڤا وكێمكرنا سه‌نگێ له‌شێ مروڤى
16/06/2020
Prev
مفایێن ئاڤا خوێ بو ده‌ڤى
31/08/2020
Next

Related items

xodik-org-virus-bacteria-immune-system
خوراك ساخله‌مى نه‌خوشی
8

هشیاربه‌… شه‌ش نیشانیێن هه‌ین كو به‌رگیریا له‌شى یا لاوازه‌

Foods & Life
xodik-org-mouth-wash
ساخله‌مى نه‌خوشی
4

مفایێن ئاڤا خوێ بو ده‌ڤى

Foods & Life
1 Comment
ساخله‌مى و خوراك - خوديك
خوراك ساخله‌مى
13

ڤه‌خارنا سهكا سێڤا وكێمكرنا سه‌نگێ له‌شێ مروڤى

Foods & Life
1 Comment

Write a Comment Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

logo

خوديك / خوراك و ژیان

Free Quote
Call Us: +1 (941) 800-1977‬
SARASOTA, FLORIDA / United States
DUHOK, Kurdistan - KRG - Iraq
© 2020 Foods & Life powered by Kurdistan Page LLC & DVM CHIRA E. AMEDI
Resource & Licensed by Food Standards Agency/United Kingdom