(لیستیریا مونوسایتوجینیس) “Listeria monocytogenes” جورەکێ بەکتیریایێ دبیتە ئەگەرێ نەخووشیا (لیستیریوسیس – مرض الدوران) كو تێكجونا هناڤێن مروڤى وه‌ك “نه‌خوشیا ژه‌هربوونا خوراكى” و دبیته ئه‌گه‌رێ پێش ده‌م زاروك بوونا ئافره‌تێن دوو گیان، رێژا تووشبوویا ب نەخووشیێن خوراکی یا لیستیریایێ دکێمن بەلێ دشێت نیشانێن گران بخوڤە بگریت و مرن ژی هەروەسا بو هندەک کومێن دیاریکری یێ مروڤان ئەوژی ئەڤەنە:
- ئەو کەسێن بەرگریەکا لاواز هەبیت وەکی ئەوێن نەخووشیا پەنجەشێرێ هەین
- ئافره‌تێن دووگیان و زاروکێ دزکی دا
- زاروکێن ساڤا یێن ژنوی بوین
- کەسانێن دانعەمر
ئەو جورێن خوراکی کو (لیستیریا) تێدا دهێتە دیتن
(لیستیریا) زورا بەربەلاڤە د دەوروبەرێن مەدا و دشێت زور جورێن خوراکی پیس بکەت، پرانیا ئەوان خوراکا دگریت ئەوێن ب (ئامادە-بو-خوارنێ – ready-to-eat) ب سارى، کو پێتڤی ب گەرم کرنێ نه‌بن، وەکی:
- گوشتێ پژاندی و پارچە پارچە کری.
- گوشتێ خوێ کری
- ماسیا بژارتی
- سەدەف یان خوارنێن دەریایێ یێن پژاندی.
- پەنیرێ “شین” و پەنیرێ تازەی زێدە گەهشتی
- پاتێ کو پێک دهێت ژ “مێلاک، گوشت قیمه‌كرى، و ده‌رمانكێت خوارنێ”
- زەلاتە و ساندویشێن پێش ئامادەکری.
چاوا خو پارێزین ژ (لیستیریایێ)
بو کێمکرنا مەترسیا لیستیریایێ دەمێ ئامادەکرنا خوراکی ل مال دا، یا گرنگە کو:
- خوراکا خاڤ و خوراکا ئامادە بو خوارنێ ژێک جودا بکەین بو پاراستن ژ پیسبوونا لێک گۆهارتن.
- شوویشتنا فێقی و کەسکاتی ب باشی.
- پاراستنا پلا سه‌رمایا ئەو خوارنێن سارێن ئامادەکری بو خوارنێ بمینن ساری، بێ گومان بە کو بەفرگر ب دروستی کار دکەت و پلا ساریاتییا وێ (5°C) بیت یان کێمتر.
- هەردەم کارئینانا خوراکی هەتا مێژوویا کارئینانێ.
- دیڤچوونا پێزانینێن ئەمبارکرنێ سەر کارتون و پاکیتێن خوراکی، ب کارئینانا خوراکێن ڤەکری بو ماوێ دوو روژا یان دیڤ ئەو روژێن ئاماژەکری سەر خوراکی.
- ئەو خوراکێن ئامادە بو خوارنێ کو هاتینە دەرئینان ژ بەفرگرێ پێتڤییە د ماوێ چار دەمژمێران دا بهێنە خوارن.
- پژاندن و گەرم کرنا خوارنێ تا زور و ب تەمامی گەرم دبیت.
- هیڤیە دیڤ پێزانینێن پێدای بچن دەمێ ئامادەکرنا هەمی جورێن خوراکی.
