ئەژریکیا کۆلای “Escherichia Coli” ب ناڤودەنگ ب ئی کۆلای “E. Coli” جورەکێ بەکتیریایێ یە کو دهێتە دیتن دناڤ ئەندامێن ناڤخوی یێن گیانەوەر و مروڤان دا. پتریا جورێن ئی کۆلای بێ زیانن بو مروڤان، بەلێ هندەک جور نەخوشیێن گران پەیدا دکەن، پتریا نەخوشیێن ژ خوراكێ ژه‌راوی پەیدادبن ژ ئەگەرێ جورەکێ ئی کۆلای یە کو دبێژنێ ئی کۆلای “E. Coli 0157”.
راوستاندنا بەلاڤەبوونا ئی کۆلای
“E. Coli 0157” زور جاران دەرباز دبیت ب رێکا گوشتێ خاڤ و باش نەپژاندی، هەروەسا ب رێکا خوراکێن دیێن پیس بووی وەک کەسکاتی، زەلاتە، ئاڤ، شیرێ نەکەلاندی هەروەسا ب رێکا دەست کرنا مروڤەک بو مروڤەکێ دی.
خو پاراستن ژ “E. Coli 0157” ل مال
وەکی زور جورێن بەکتیریایێ ئی کۆلای دشێت سەر خوراکی گەشە بکەت دەمێ د زونا مەترسیدار دا د پلا گەرمییا ناڤبەرا (8°C) بو (60°C)، پاراستنا خوراکی ب رێکا:
- سارکرنا خوراکی سارکرنا خوراکی د پلا گەرمییا کێمتر ژ (8°) پله‌یێن سلیزی دا ئەڤە دێ گەشەکرنا بەکتیریایان و ئی کۆلای راوستینیت یان ب شێوەیەکێ مەزن سنوردار دکەت
- پژاندننا خوراکی ب رێکەکا دروست ب دیڤچوونا پێزانینێن پلا گەرمی و دەمی چێکرنا خوارنێ دێ ئی کۆلای کوژیت
- خو پاراستن ژ پیساتییا لێک گۆهارتن کو دبیتە ئەگەرێ ڤەگوهاستنا بەکتیریایێ ژ خوراکا خاڤ بو خوراکا ئامادەکری بو خوارنێ ب رێکا دووبارە کارئینانا تۆرێن کرینێ، چەقۆ، ئامان
- دوماهیك بكارئینانا خوراكى ل دیف ‘مێژوویا کارئینانێ کارئینانا خوارن و ڤەخوارنا دیڤ مێژوویا کارئینانێ خو ئەگەر شێوە و بونا وان یا درست بیت. خوارنا خوراکی پشتی مێژوویا کارئینانێ سەرڤەچووی دێ تەندروستیا تە ئێخیتە مەترسییێ دا
- پاراستنا پاقژیا كه‌سایه‌تى یا پێتڤییە ددەمێ ئامادەکرنا خوراکی دا، ئەڤە دێ هاریکاریا رێک گرتنا ڤەگۆهاستنا بەکتیریایێن تە دەست کری کەت بو ناڤ خوارنا خێزان و هەڤالان دا
چاوا ” E. Coli 0157 ” مروڤان نەخووش دکەت؟
هەر چەندە زور جورێن ئی کۆلای دبێ زیانن و هاریکارییا پارچەبوونا خوراکی دکەن بەلێ هندەک ژەهربوونا خوراکییەکا مەترسیدار پەیدا دکەن وەکی ” E. Coli 0157 “.
ميكروبىَ “Vero cytotoxin E. coli (VTEC) O157” ژەهرەکێ بەرهەمدئینیت کو دبیتە ئەگەرێ تێکشکاندن و ژناڤبرنا خانێن سوورێن خوینێ. ژناڤبرنا خانان “hemolytic-uremic syndrome (HUS)” دبیتە ئەگەرێ نەخووشیێن خوینێ یێن گران دبێژنێ و هەروەسا تێکچوونا گورچیکان.
ژ بو خوپاراستن ژ توشبوونا به‌كتیریا (E. coli)
ئاجانسا ساخله‌میا خوراكى – به‌ریتانى، هاریكاریا به‌رهه‌مهێنه‌رێن خوراكى دكه‌ت ژ خو پاراستن و قورتار بوونێ ژ نه‌خوشیێن ژهربوونا خوراكى ب رێكێن به‌كتیرى، بمه‌ره‌ما پاراستنا به‌رهه‌مى و ئارامیا بكارهێنه‌رى، له‌وما رێبه‌ره‌ك به‌رده‌ست كریه، ژبو خوپاراستن ژ پیس بوونا لێك گوهارتن دناڤبه‌را خوراكێن خاڤ و یێن ئاماده‌كرى بو خوارنێ.
ئه‌م وه‌ك (خودیك) ئاماده‌ینه بو هاریكاریا ته بكه‌ین ژ بو قرتاربوونێ ژ به‌كتیریا (E. coli) د بیوارێ كارێ ته‌دا، ل دیف رێبه‌رێ ئاجانسا ساخله‌میا خوراكێ به‌ریتانى باشترێن شیره‌ت و رێك ل كارێ ته دانین
ڤه‌كولینێن ئاجانسا ساخله‌میا خوراكى – به‌ریتانى
ڤه‌كولینێن مه دیار كریه كو رێژا مه‌زن ژ په‌یدابوونا ئاریشا ژه‌هربوونا خوراكى گرێداینه ب خوارنا گوشتى، به‌رهه‌مێن شیرى و كه‌سكاتیا.
په‌تایا په‌یدادبیت كو روێ سه‌رڤه یێ ئاخێ پیس ببیت و كه‌سكاتێ توشبكه‌ت.
ڤه‌كولینێن مه دیار كریه كو ئاستێ كێم یێ بژاندنا بێگه‌را گرێدای ب ساخله‌میا به‌رهه‌مى و هه‌بوونا به‌ركتیریا E. coli – VTEC O157) هه‌یه. ئه‌نجامێ ئه‌ڤى كارى بویه ئه‌گه‌رێ دروست كرنا رێبه‌ره‌كێ تایبه‌ت ب دروست كرن و ساخله‌میا به‌رهه‌مێ بێرگه‌رێ.
هه‌روه‌سا پێدڤیه خوپاراستن و دیڤچوونه‌كا توند بكه‌ین ل سه‌ر پروژێن خودانكرنا ئاژه‌لى و په‌له‌وه‌را و دروست كرنا پلانێن خوپاراستن و ساخله‌میا به‌رهه‌مى ژ بوو كێم كرنا مه‌ترسیا ژه‌هربوونا خوراكى.
